WIE VERANDERING ZEGT, MOET OOK ROUW ZEGGEN!

14 sep, 23

In het weekend van 14 maart is mijn schoonvader na een lang ziekbed overleden. Een sterke man die van moment naar moment leefde om tot zijn laatste adem van het leven te genieten. Het rouwproces voor mijn schoonmoeder, andere familieleden of vrienden was reeds begonnen. Ook voor mijn vrouw en mijzelf is dit het geval. Iedereen volgt hierin zijn of haar eigen proces waarin verschillende emoties en fases voorbijkomen.

In datzelfde weekend kondigde onze regering aan dat er in Nederland vanaf 15 maart verregaande maatregelen genomen gaan worden in het kader van Covid-19. Voor een grote groep Nederlanders verandert werk, bijvoorbeeld door verhoogde intensiteit, thuiswerken of verandering van dagelijkse structuur. Deze veranderingen kunnen je angstig maken, je kunt ongeloof hebben over de situatie of je kunt machteloosheid en verdriet voelen. Het is een rouwproces waarin afscheid nemen van oude patronen en gebruiken centraal staat. 

Rouwverwerking is voor iedereen anders en kan verschillende fases doorlopen. Eén van de bekendste modellen waarin de fases van rouw worden beschreven is dat van Kübler-Ross. Ontkenning, woede, depressie, onderhandelen en acceptatie worden doorlopen. Dat kan in deze volgorde of in een willekeurige, ook kunnen fases opnieuw voorbijkomen. Stroebe en Schut beschrijven in hun duaal procesmodel dat rouwen gaat om balans terugvinden. Dit kan met behulp van twee copingstrategieën gericht op verlies en herstel (coping is de manier waarop wij met stress omgaan). We wisselen tussen beide strategieën om verlies behapbaar te maken en tegelijkertijd nieuwe mogelijkheden te ontdekken en te wennen aan onze nieuwe identiteit of rol in onze sociale context. Bovenal is het proces voor iedereen uniek waarbij verschillende emoties, mentale, fysieke en sociale aspecten komen kijken (Maes). 

Bovenstaande modellen geven ons inzicht in ons gedrag en de manier waarop wij met verandering omgaan. Er zijn een aantal zaken die jou en mij kunnen helpen in deze periode. Als leidinggevende zijn deze waardevol in het contact met je team. Als collega helpen ze je om je andere collega beter te begrijpen. Voor jezelf geeft het duidelijkheid in je eigen proces en helpt het om je kwetsbaar op te stellen naar anderen. 

Allereerst is luisteren van belang, luisteren naar jezelf en luisteren naar de ander. Wanneer iemand wordt geconfronteerd met verandering dan kan paniek of woede ontstaan en kan een gevoel van machteloosheid opkomen. Het enige wat je kan doen is luisteren, begrip tonen voor de emotie en oprechte aandacht hebben voor de ander. Hier spreekt vertrouwen uit en dit draagt bij aan het wennen aan de nieuwe situatie. 

Duidelijk en transparant zijn over de veranderende situatie zorgt voor een eerlijk klimaat waarin ruimte ontstaat voor verbinding en acceptatie. Het lukt om berusting te vinden in de nieuwe situatie en de nieuwe rol, werkwijze of context wordt aanvaard. En dit is lastig, want het kan zo maar zijn dat iemand terugverlangt naar hoe het was. Dit is niet erg, maak hiervoor tijd (vooral als het jezelf aangaat!).

Wanneer de nieuwe situatie wordt aanvaard maakt somberheid plaats voor optimisme. Een actieve houding leidt tot experimenteren en ontdekken van nieuwe mogelijkheden. Er is ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en energie neemt toe. Heb lef om nieuwe plannen te maken of een stap richting het onbekende te zetten. Ik weet zeker dat dit je verder helpt in een wereld die continu in beweging is. 

Tot slot nog het belangrijkste: geniet en leg je zelf eens in de watten! Dat zou mijn schoonvader ook doen.

Meer blogs